Hoe wij prijzen vaststellen

Om tot een eerlijke prijs voor onze geneesmiddelen te komen hanteren we drie uitgangspunten: de waarde van het geneesmiddel voor patiënten en de maatschappij, betaalbaarheid en een passende prikkel tot innovatie. De opbrengsten van de geneesmiddelen die we vandaag verkopen, moeten ons in staat stellen te blijven investeren in de geneesmiddelen van morgen.

Geneesmiddelen vormen een integraal onderdeel van de gezondheidszorg; ze dragen in belangrijke mate bij aan de verbetering van de gezondheid van patiënten. Tegelijk is er een maatschappelijk debat gaande over hoe we de zorg op lange termijn betaalbaar kunnen houden. De prijs van geneesmiddelen is hierbij een belangrijk onderwerp: als farmaceutisch bedrijf nemen we daarom deel aan dit debat. Als samenleving geven we € 78 miljard uit aan gezondheidszorg, daarvan gaat 5,7 miljard naar geneesmiddelen wat neerkomt op ongeveer 7%.50 In Nederland is het gedeelte van het zorgbudget dat we aan geneesmiddelen besteden lager dan in vergelijkbare hoge-inkomenslanden.51

2.981

In een grote groep van 2.981 patiënten met multipel myeloom (ofwel, de ziekte van Kahler), was bij patiënten een verbetering van 50% in totale levensverwachting waar te nemen.53 Innovatieve geneesmiddelen leverden een belangrijke bijdrage aan deze verbetering.

31 weken

Uit een tweejarig onderzoek naar de arbeidsproductiviteit bij patiënten met reumatoïde artritis bleek dat patiënten die behandeld werden met een geneesmiddel 31 weken langer betaald aan het werk bleven, dan patiënten die met de toen geldende standaardgeneesmiddelen werden behandeld.54

De discussie over de prijsstelling van geneesmiddelen richt zich in de praktijk vaak op een aantal nieuwe geneesmiddelen die net op de markt komen. Dit is slechts een klein deel van alle geneesmiddelen: het merendeel is al langer op de markt en een deel ervan is niet meer gepatenteerd. Deze geneesmiddelen blijven beschikbaar voor patiënten, tegen lagere prijzen. Als ontwikkelaar van nieuwe geneesmiddelen onderkennen we onze rol in het betaalbaar houden van de gezondheidszorg. Daarom hanteren we drie uitgangspunten om tot een eerlijke prijs te komen voor onze geneesmiddelen.

Onze prijsstelling:
de patiënt staat centraal


De toegevoegde waarde van geneesmiddelen

Onze geneesmiddelen moeten van toegevoegde waarde zijn voor patiënten, het zorgsysteem en de maatschappij. Bij het bepalen van de waarde van onze geneesmiddelen, kijken we in de eerste plaats naar de mate waarin het geneesmiddel de gezondheid en/of het welzijn van patiënten kan verbeteren. We vergelijken dat met de verbetering die gebracht wordt door de bestaande standaardbehandeling. Daarnaast wegen we het vermogen mee van het geneesmiddel om andere zorgkosten te verlagen: denk hierbij aan operaties, ziekenhuisopnames of langdurige zorg. Ten slotte houden we rekening met de meerwaarde voor de maatschappij, bijvoorbeeld wanneer patiënten hun werk kunnen hervatten en weer deel kunnen nemen aan de samenleving.


Toegang en betaalbaarheid gewaarborgd
De (lijst)prijzen die wij vaststellen reflecteren de waarde die wij aan onze geneesmiddelen toekennen. Wanneer een overheid, verzekeraar of een ziekenhuis van mening is dat deze prijs te hoog is voor de waarde die het geneesmiddel biedt, gaan we daarover altijd in gesprek. Ons doel is om er voor te zorgen dat patiënten die ze nodig hebben, ook daadwerkelijk toegang hebben tot onze geneesmiddelen. In Nederland onderhandelen we regelmatig met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, verzekeraars en ziekenhuizen (lees meer in hoofdstuk  ‘Hoe wij onze geneesmiddelen beschikbaar stellen aan patiënten’).


Hoewel er soms kritiek is op de vertrouwelijkheid van deze onderhandelingen, komen ze uiteindelijk ten gunste aan patiënten in verschillende landen. In prijsonderhandelingen geeft vertrouwelijkheid ons flexibiliteit om rekening te houden met de stand van een lokale economie, de incidentie van de specifieke ziekte of de politieke keuzes die een land maakt. Om ervoor te zorgen dat alle patiënten, waar ze ook wonen, toegang krijgen tot onze geneesmiddelen hebben we flexibiliteit en de daarmee samenhangende vertrouwelijkheid nodig.

-84,5%

Als het patent verloopt, komen generieke geneesmiddelen en biosimilars beschikbaar en dalen de prijzen voor geneesmiddelen in Nederland gemiddeld met 84,5 procent.5

90%

Meer dan 90% van de recepten die vandaag de dag worden voorgeschreven, zijn generieke geneesmiddelen. Deze zijn doorgaans goedkoper en zouden zonder het oorspronkelijke merkgeneesmiddel niet bestaan. Dit onderstreept de voortdurende bijdrage van innovatieve geneesmiddelen aan de toekomstige generaties.

Een prikkel tot innovatie

We willen blijven investeren in de geneesmiddelen van de toekomst. Het is daarom van belang dat de opbrengsten op basis van de vergoede lijstprijzen (in sommige landen) en de onderhandelde nettoprijzen (in andere landen) voldoende winstmarge opleveren. Uiteindelijk haalt slechts een fractie van alle stoffen waar we onderzoek naar doen de markt als geneesmiddel. De prijs van een nieuw geneesmiddel kan daarom niet alleen gebaseerd worden op de investeringen in R&D voor dat specifieke middel. Als de prijs van een geneesmiddel de optelsom zou zijn van alle kosten in het onderzoeks- en ontwikkelingstraject, zou dat bovendien een beloning zijn voor inefficiënte geneesmiddelenontwikkeling.


Om aan de zorgbehoeften van de toekomst te voldoen, verschuift onze focus naar de ontwikkeling van meer gepersonaliseerde behandelingen en meer geavanceerde geneesmiddelen zoals gentherapieën en celtherapieën. Deze ontwikkelingen maken onderzoek naar nieuwe geneesmiddelen nog uitdagender dan voorheen. Voor ons onderzoek werken we daarom samen met academische onderzoekers en andere bedrijven (lees meer in de hoofdstukken 'Hoe wij onze geneesmiddelen beschikbaar stellen aan patiënten' en 'Hoe we geneesmiddelen ontwikkelen') en houden we ons pipeline voortdurend up-to-date. Dit proces vereist grote investeringen met zeer hoge risico's. Deze risico’s worden gedragen door investeerders. Door de inkomsten uit geneesmiddelen die momenteel op de markt zijn, kunnen we hen voldoende belonen voor het dragen van deze risico’s zodat ze blijven investeren in de ontwikkeling van geneesmiddelen. Op deze manier houden we de innovatiecyclus in stand.


Voorbeelden

Verbeterde behandeling van chronische schizofrenie

Janssens geneesmiddel tegen schizofrenie

Patenten als innovati­epremie


Er is regelmatig discussie over de prijs van nieuwe geneesmiddelen bij hun introductie. Voor individuele geneesmiddelen geldt dat deze prijs altijd tijdelijk is vanwege concurrentie en het aflopen van het patent. Over het geheel biedt het systeem een premie voor een nieuw geneesmiddel, waardoor innovatie wordt gestimuleerd, terwijl oudere geneesmiddelen hun patent verliezen en in prijs dalen. Dit systeem heeft de afgelopen jaren geleid tot een stroom van nieuwe geneesmiddelen, zonder dat de geneesmiddelenbudgetten zijn geëxplodeerd. Vandaag de dag maken we als samenleving nog altijd gebruik van geneesmiddelen die al decennia geleden zijn uitgevonden en die al jarenlang voor een zeer lage prijs beschikbaar zijn (denk bijvoorbeeld aan paracetamol).


Door onze ontdekkingen te patenteren, kunnen we de lange en kostbare R&D-cyclus van innovatieve geneesmiddelen financieren.

Zoals elke innovatieve sector maken wij gebruik van patenten om onze ontdekkingen te beschermen. Patenten worden openbaar gepubliceerd. Ze beschermen dus niet de kennis, maar de toepassing van die kennis. Patentbescherming duurt 20 jaar, maar er zijn uitgebreide R&D-programma's nodig om een ontdekking door te ontwikkelen tot een toepasbaar geneesmiddel. Dit betekent dat geneesmiddelen in Nederland gemiddeld ongeveer 10 jaar na hun marktintroductie de patentbescherming verliezen.56 Binnen deze periode kunnen we de inkomsten genereren, die we gebruiken om R&D-activiteiten voor onze toekomstige geneesmiddelen te financieren. Na het verstrijken van het patent kunnen generieke kopieën van innovatieve geneesmiddelen op de markt worden gebracht, waarna de prijzen over het algemeen aanzienlijk dalen. Innovaties uit het verleden blijven op deze manier toegankelijk voor de patiënt, maar tegen veel lagere kosten.


Een toekomstperspectief

Wij begrijpen de zorgen die er bestaan over de betaalbaarheid van onze gezondheidszorg. Janssen heeft als farmaceutisch bedrijf een verantwoordelijkheid om bij te dragen aan duurzaam betaalbare gezondheidszorg. Dit doen we onder meer door het ontwikkelen en produceren van innovatieve geneesmiddelen. We blijven samenwerken met alle betrokken partijen om patiënten toegang te geven tot geneesmiddelen die waarde toevoegen, terwijl we degenen die de financiële risico's dragen belonen. De ontwikkeling van nieuwe vergoedingsmodellen op basis van gezondheidsuitkomsten is voor ons een belangrijk speerpunt: we verwachten dat dit een positieve bijdrage zal leveren aan de kosteneffectiviteit van de zorg. In dergelijke modellen kan vergoeding bijvoorbeeld gebaseerd zijn op de gezondheidsuitkomsten bij patiënten in de dagelijkse praktijk. Over dergelijke modellen zijn we in overleg met alle betrokken stakeholders en deze groep kan op elk moment uitgebreid worden wanneer daar aanleiding toe is. Dit zijn langdurige trajecten, omdat het overeenstemming vereist over de primaire uitkomstparameters in de praktijk, hoe die gemeten en geregistreerd worden en hoe die de basis kunnen zijn voor vergoeding. Het vereist bereidheid van partijen om over de grenzen van de traditionele declaratiesystemen heen te kijken en een gezamenlijke wil om een dergelijke verandering te bewerkstelligen.

Onze impact
op lokale gemeenschappen

Bronnen:

  1. medicijnen beslaan 7 procent van het totale zorgbudget
  2. Nederlander geeft weinig uit aan medicijnen
  3. J Med Econ. 2017 Nov;20(11):1187-1199
  4. Blood 2008. 111:2516-2520
  5. EFPIA. From Innovation to Outcomes: Medicines Cost in Context, 2016. website
  6. Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen (2018). Prijseffect van
  7. Vondeling, Gerard T. et al (2018). The Impact of Patent Expiry on Drug Prices: A Systematic Literature Review.Applied Health Economics and Health Policy